TATRY WSPINANIE

Rzeźba Tatr ma cechy typowej rzeźby alpejskiej, a klimat tatrzański ma wiele cech wspólnych z klimatem alpejskim. Najważniejsze z nich to niska średnia temperatur w roku, duża zmienność temperatur w ciągu doby, gwałtowne zmiany, częste zachmurzenia, znaczna ilość dni z opadami. W wyższych partiach gór większość opadów ma postać śniegu, występują zamglenia, długo utrzymuje się pokrywa śnieżna, silne nasłonecznienie i wiatry wiejące zazwyczaj z zachodu oraz z kierunku południowo-zachodniego. Nietrudno doświadczyć podczas wyjścia na wspinaczkę w góry nagłego załamania pogody.


Głównym budulcem Tatr jest granit o bardzo dobrym tarciu. Jak każde góry typu alpejskiego, Tatry mają miejsca gdzie występują lite płyty, ale jest także sporo miejsc o znacznej kruszyźnie. W Polskich Tatrach przeważa północna wystawa ścian.

Jadąc na wspinanie w Tatry Polskie trzeba pamiętać, że oficjalnie wspinanać się można w trzech rejonach Tatr obejmujących ściany:

1. Rejon Morskiego Oka w obrębie grani i leżących poniżej ścian na obszarze od Przełęczy Białczańskiej poprzez Rysy, Mięguszowieckie Szczyty i Cubrynę do Wrót Chałubińskiego, wraz z boczną granią Mnicha;

2. Rejon Doliny Pięciu Stawów Polskich wraz z Dolinką Buczynową od szczytu Świnicy do Przełęczy Zawrat pomiędzy granią, a czerwono znakowanym szlakiem turystycznym oraz w obrębie grani i leżących niżej ścian od Przełęczy Zawrat po Małą Buczynową Przełączkę;

3. Rejon Hali Gąsienicowej w obrębie grani i leżących poniżej ścian od Żółtej Przełęczy przez Granaty, Kozi Wierch, Zawratową Turnię, Świnicę do Świnickiej Przełęczy, wraz z boczną granią Kościelców po Karb.

Biwakowanie w ścianie dozwolone jest tylko w sytuacjach skrajnych, zagrażających zdrowiu i życiu.



Trudności dróg zaczynają się od zupełnie łatwych, a kończą się na wycenach powyżej VIII. Najpopularniejsze ściany w Tatrach Polskich to: w rejonie Morskiego Oka Mnich, na którym znajdują się wspaniałe, krótkie drogi od łatwych po w całości obite drogi sportowe, oraz Kazalnica z drogami dłuższymi i wymagającymi dużo większego doświadczenia we wspinaniu w górach. W rejonie doliny Pięciu Stawów najczęściej odwiedzaną chyba ścianą jest Zamarła Turnia o południowej wystawie. Zamarła Turnia i Mnich tworzą w polskich Tatrach strefę, gdzie nie używa się już haków. Znajduje się na niej kilkanaście dróg i wariantów o różnym stopniu trudności. Jest tam także kilka klasyków kursowych, jak droga Motyki. Rejon Hali Gąsienicowej to teren najczęściej odwiedzany i przez początkujących, i przez mocno zaawansowanych wspinaczy. Tych ostatnich przyciąga zwłaszcza zachodnia ściana Kościelca. Lita, posiada ekstremalnie trudne do pokonania okapy z projektami do odhaczenia około IX. Kościelec oferuje aż 6 dróg w pełni hakowych, całą paletę dróg o zróżnicowanych wycenach, a pobliski Zadni Kościelec ma sporo łatwych dróg, także klasyków kursowych, jak choćby słynna Setka.

Wspinanie w Tatrach Słowackich ograniczone jest w mniejszym stopniu niż po polskiej stronie. Słowacy wyłączyli osiem rejonów całkowicie z działalności taternickiej. TANAP narzuca wspinaczom następujące zasady:

Taternictwo mogą uprawiać tylko te osoby, które zrzeszone są w krajowych związkach alpinistycznych. Na tereny taternickie leżące poza siecią szlaków turystycznych mogą wchodzić taternicy jedynie w celu wspinaczkowym na drogi o stopniu trudności wyższym niż II w skali UIAA. Drogi o stopniu trudności I i II mogą być w sezonie letnim wykorzystywane tylko w zejściu. Każdy taternik zobowiązany jest do posiadania przy sobie ważnej legitymacji ze swojego związku alpinistycznego. Do wzięcia ze sobą osoby trzeciej, która nie posiada uprawnień na zejście ze szlaku, upoważnieni są tylko instruktorzy alpinizmu w czasie kursu taternickiego, lecz potrzebne jest na to specjalne zezwolenie dyrekcji TANAP.

Nie zezwala się na noclegi poza schroniskami. W szczególnych przypadkach można wyjątkowo rozbić biwak podczas wyprawy. O planowanych kilkudniowych przejściach np. główną granią Tatr należy wcześniej powiadomić pisemnie dyrekcję TANAP. Taternicy mają do swojej dyspozycji wysokogórskie obozowisko na Polanie pod Wysoką w Dolinie Białej Wody.

Przed wyjściem na wspinaczkę taternicy zobowiązani są zostawić wiadomość, gdzie i na jaką drogę idą, w schronisku w "Książce wyjść" lub w bazie noclegowej. Jeżeli będzie podany czas powrotu to przekroczenie go o 6 godzin będzie traktowane jako przekroczenie czasu alarmowego i Horska Zachranna Sluzba rozpocznie akcję ratunkową.

W okresie zamknięcia szlaków tatrzańskich od 1 listopada do 30 czerwca, taternicy podchodzący pod ścianę lub wracający ze wspinaczki, mogą korzystać ze znakowanych szlaków, które w tym czasie dla pozostałych użytkowników są zamknięte. Mogą też dla ułatwienia poruszania się używać nart, jednak wyposażenie ich musi jednoznacznie wskazywać, że podejmują oni wejście taternickie a nie skialpinistyczne.

Tereny zamknięte dla działalności taternickiej i turystycznej z wyjątkiem przechodzących tam znakowanych szlaków turystycznych:

1. całe Tatry Bielskie z wyjątkiem szlaku z Doliny Monkowej na Szeroką Przełęcz Bielską;

2. Dolina Kołowa ze wszystkimi przylegającymi kotłami i ścianami, jak również część Doliny Czarnej Jaworowej ograniczona od południa Czarnym Potokiem i granią Śnieżnych Turni;

3. Huncowska Kotlinka z południowo-wschodnią częścią Rakuskiej Czuby;

4. Masyw Szerokiej Jaworzyńskiej, aż po Żabi Jaworowy Wierch, Dolina Rówienek, Dolina Świstowa, górna część Doliny Białej Wody i cała grań Młynarza włącznie z Doliną Żabią Białczańską (południową granicę tego obszaru tworzy linia: Żabi Szczyt Wyżni - Ciężki Staw - Kacza Siklawa - Litworowy Staw - Rohatka); taternicy i uprawnieni przewodnicy tatrzańscy mogą wchodzić do Doliny Ciężkiej po nieznakowanym szlaku wzdłuż Potoku Ciężkiego;

5. Dolina Sławkowska włącznie ze skalnymi ścianami, aż po Granaty Wielickie, na które wejście i zejście jest też zabronione, tak dla taterników, jak i przewodników;

6. Dolina Stwolska, ograniczona od północny granią Tępa - Kończysta i od południa Magistralą Tatrzańską;

7. obszar Krywania ze wszystkimi przylegającymi graniami i dolinami tj. Dolina Niewcyrka, Krywańskie Koryto, Szkaradny Żleb, Dolina Ważecka; od północnego - wschodu granicę tworzy grań Hrubego, a wschodnią granicę tworzy grań od siodełka po Ostrą;

8. Tatry Zachodnie - oprócz zimowego przejścia granią główną od 21 grudnia do 21 marca, które należy wcześniej zgłosić w TANAP, działalność taternicka jest zabroniona, wyjątkiem są skałki szkoleniowe poza rezerwatami przyrody.

Trudności dróg zaczynają się od zupełnie łatwych, a kończą się na wycenach powyżej VIII. Internetowy portal http://tatry.nfo.sk jest największą kopalnią wiedzy poświęconą głównie opisowi tych gór dla wspinaczy i stale rozwijającym się projektem z topo Tatr Słowackich.

Idąc w Tatry na wspinanie warto zabrać ze sobą linę podwójną, konieczny jest kask, 10-12 ekspresów i standardowy komplet kości i friendów, a na wielu trudniejszych drogach, zwłaszcza rzadko chodzonych, haki wraz z młotkiem są niezbędne.

Robert Remisz